Што е венски тромбоемболизам? Симптоми, дијагноза, третман и превенција

Венскиот тромбоемболизам (ВТЕ) е нарушување кое се карактеризира со згрутчување на крвта што се формира во вените, конкретно во нозете или, поретко, во рацете.

Постојат две главни состојби кои спаѓаат под капата на ВТЕ:

• длабока венска тромбоза (ДВТ)
• пулмонална емболија (ПЕ)

ДВТ се однесува на згрутчување кое се формира во длабока вена, обично во нозете, додека ПЕ се јавува кога грутката се откинува од вената и патува до белите дробови, ограничувајќи го протокот на крв.

Знаци и симптоми на ВТЕ

ВТЕ не секогаш предизвикува забележителни симптоми, но, може да се појават следните:

• Болка или осетливост во ногата (бутот или листот)
• Оток во ногата
• Топла, црвена или болна кожа на ногата, оселива на допир

Во случај на ПЕ, што може да се појави без претходни знаци на ДВТ, симптомите може да вклучуваат:

• болка во градите
• отежнато дишење
• забрзано дишење
• забрзана работа на срцето
• зашеметеност или губење на свеста
• необјаснето потење
• кашлање крв

Неопходна е итна медицинска помош доколку се појават овие симптоми.

Причини и фактори на ризик за ВТЕ

Различни фактори можат да придонесат за развој на ВТЕ, вклучувајќи операција, тешка повреда или траума, долги периоди на одмор во кревет или ограничено движење, долги периоди на седење, дебелина, бременост, одредени лекови (како што се орални контрацептиви и хормонска терапија), постара возраст, пушење, семејна или лична историја на ВТЕ и многу повеќе.

Дијагноза на ВТЕ

Дијагнозата на ВТЕ обично вклучува комбинација од прегледување медицинска историја, физички преглед, тестови на крвта и снимање.

Тестовите на крвта може да вклучуваат D-Dimer тест, мерење на нивото на кислород и генетски тестови.

Кај снимањето вообичаено се користат васкуларен ултразвук, магнетна резонанца венографија, контрастна венографија, компјутеризирана томографија пулмонална ангиографија (CTPA) и пулмонална ангиографија.

Времетраење и третман на ВТЕ

Времетраењето на ВТЕ варира, а третманот зависи од специфичните околности. Антикоагуланси, исто така познати како разредувачи на крв, најчесто се користат за да се спречат идните згрутчувања и растот на постоечките згрутчувања.

Тие можат да се администрираат интравенски, да се инјектираат или да се земаат орално. Тромболитиците може да се користат за разбивање на постоечките грутки, но тие носат поголем ризик од крварење.

Превенција на ВТЕ

Иако не можат да се избегнат сите фактори на ризик, факторите на животниот стил, како што се редовното движење и избегнувањето на долго седење, може да помогнат да се намали ризикот од ВТЕ.

Специфичните превентивни мерки може да вклучуваат земање антикоагулантни лекови, носење компресивни чорапи и станување од кревет веднаш по операција. Од суштинско значење е да се разговара за проценката на ризикот од ВТЕ со здравствените работници за време на хоспитализацијата или пред планираните операции со цел преземање соодветни превентивни мерки.