Истражување: оската црн дроб-мозок и нејзините импликации за когнитивното здравје
Преку неодамнешните студии, научниците открија дека состојбите поврзани со црниот дроб, вклучително и фиброзата на црниот дроб и безалкохолно масно заболување на црниот дроб (NAFLD), се поврзани со когнитивниот пад и промените во структурата на мозокот.
Воспалението, кое се јавува и во црниот дроб и во мозокот, се чини дека е клучен фактор во оваа врска. Истражувачите, исто така, ја истражувале оската црева-црн дроб-мозок. Тоа е специјална врска каде здравјето на цревниот микробиом влијае и на црниот дроб и на мозокот.
Но, какви се импликациите од ова за хроничните и моментално неизлечиви мозочни состојби, особено деменција? И како научниците прво ја идентификувале оската црн дроб-мозок?
Разбирање на оската црн дроб-мозок
Црниот дроб, најголемиот орган во телото, извршува многу важни функции. Помага при преработка и складирање на три главни типа на хранливи материи добиени од храната: јаглехидрати, масти и протеини.
Освен тоа, црниот дроб помага во разградување и елиминирање на алкохолот, дрогата и токсичните материи. Исто така, произведува жолчка, супстанца клучна за варењето.
Научниците неодамна открија дека црниот дроб и мозокот имаат блиски односи. Тие комуницираат едни со други преку врска позната како оска црн дроб-мозок.
Според д-р Блен Тесфу, општ лекар, оската црн дроб-мозок „се однесува на двонасочната комуникација и интеракција помеѓу црниот дроб и мозокот“.
„Кај хронични заболувања на црниот дроб, фиброзата на црниот дроб може да доведе до зголемено воспаление и ослободување на проинфламаторни молекули во крвотокот“, објасни д-р Тесфу.
Заболување на црниот дроб и неговиот придонес за деменција
Неодамнешните истражувања укажуваат на корелација помеѓу оската црн дроб-мозок и когнитивното опаѓање, при што воспалението игра значајна улога.
Во една студија објавена во списанието Cells во мај 2023 година, научниците испитуваа глувци генетски склони кон Алцхајмерова болест. Резултатите ги споредија со глувци без оваа генетска предиспозиција.
Студијата откри дека глувците со генетска предиспозиција за Алцхајмерова болест покажале дисфункција на црниот дроб, зголемен оксидативен стрес, воспаление и поголем црн дроб.
„Воспалителните молекули можат да ја преминат крвно-мозочната бариера, потенцијално да влијаат на мозокот и да придонесат за когнитивно оштетување“, објасни д-р Тесфу.
„Познато е дека воспалението има штетни ефекти врз здравјето на мозокот и е поврзано со когнитивното опаѓање во различни состојби“.
Друга студија објавена во Журналот за хепатологија во август 2022 година ја истражуваше врската помеѓу NAFLD и когнитивното опаѓање.
Во оваа студија, глувците со NAFLD покажаа знаци на анксиозност и однесување слично на депресија, намалени нивоа на кислород во мозокот и промени во активноста на мозочните клетки, што укажува дека состојбите на црниот дроб можат да влијаат на здравјето на мозокот.
Дополнителните истражувања објавени во Frontiers in Neuroscience во мај 2023 година ги истражуваа ефектите на исхраната врз Алцхајмеровата болест. Откриено е дека западната исхрана претставува фактор на ризик за развој на болеста. Таа доведува до воспаление на мозокот и акумулација на штетни протеини. Метаболичките нарушувања, вклучувајќи висок холестерол и заболување на замастен црн дроб, исто така беа поврзани со овие промени во мозокот.
Врската помеѓу здравјето на срцето, мозокот и црниот дроб
Студијата објавена во Nature Communications во 2022 година анализирала 30.444 учесници користејќи напредни техники на МРИ за да ги испита односите помеѓу срцето, мозокот и црниот дроб.
Анализата откри директни и индиректни врски помеѓу овие органи, нагласувајќи го влијанието на дисфункција низ повеќе органи.
Друга студија објавена во Advanced Drug Delivery Reviews покажа дека луѓето со деменција и когнитивно опаѓање доживуваат проблеми со производство на клеточна енергија, обработка на инсулин и метаболизам на гликоза, слично на она што е забележано кај дијабетес тип 2 и стареење.
Одредени промени во исхраната и лекови кои се користат за дијабетес се покажаа корисни за намалување на симптомите на деменција. Со оглед на улогата на црниот дроб во обработката на хранливите материи, тој станува клучна цел за интервенции.
„Разбирањето на меѓусебната поврзаност на физичкото и менталното здравје е од витално значење за сеопфатна здравствена заштита. Неопходен е холистички пристап кој го зема предвид влијанието на различни органи и системи врз менталната благосостојба и когнитивната функција.
Понатамошните истражувања во оваа област можат да помогнат во откривањето на основните механизми на оската црн дроб-мозок и потенцијално да доведат до нови терапевтски стратегии и за болести на црниот дроб и за когнитивно оштетување“.
– Д-р Блен Тесфу
