Летните месеци се период кога луѓето поминуваат повеќе време на сонце. Иако е општо познато дека избегнувањето на крема за сончање и несоодветна облека може да ве изложат на опасностите од УВ зраците, можеби не сте свесни дека одредени лекови исто така може да го зголемат ризикот од фотосензитивност или чувствителност на сонце.
Според HaVy Ngo-Hamilton, PharmD и клинички консултант во BuzzRx, фотосензитивноста предизвикана од лекови се јавува кога хемикалиите или лековите земени орално или локално применети предизвикуваат реакција (изгореници) кога се изложени на УВ зрачење од сончева светлина или солариум. Чувствителноста на сонце, од друга страна, конкретно се однесува на претерана реакција на кожата на изложување на сонце.
Зголемена чуствителност на сонце
Одредени лекови може да ја направат личноста почувствителна на сонце, што доведува до претерана реакција на кожата на сончева светлина. Дури и до сериозни изгореници од сонце по кратко изложување.
Ова се случува затоа што фотосензибилните лекови имаат уникатна хемикалија која се дестабилизира или се менува кога се изложени на УВ зраци. Кожата реагира на оваа интеракција, што резултира со фототоксичност или фотоалергија.
Еве неколку вообичаени лекови кои можат да предизвикаат чувствителност на кожата и изгореници од сонце:
- Антибиотици: Тетрациклини (на пример, доксициклин), сулфонамиди (на пример, Bactrim) и флуорохинолони (на пример, Cipro, Levaquin) кои се користат за лекување на бактериски инфекции како што се инфекции на увото, инфекции на уринарниот тракт и пневмонија.
- Орални контрацептиви: Некои апчиња за контрацепција кои содржат естроген и прогестин (на пр., Микрогестин, Орто Три-Циклен, Спринтек, Три Феминор) може да ја зголемат фотосензитивноста.
- Лекови за акни: Дериватите на витамин А како изотретиноин (Акутан) и третиноин (Ретиноин-А) кои се користат за третман на акни може да ја разредат заштитната бариера на кожата, што ја прави повеќе склона кон изгореници од сонце. Производите за нега на кожа со ефект против стареење или осветлување исто така може да ја зголемат чувствителноста на сонце.
Други лекови кои можат да предизвикаат чувствителност на сонце вклучуваат: метотрексат, кардиоваскуларни лекови, тиазидни диуретици, трициклични антидепресиви, лекови за дијабетес и лекови за хемотерапија.
Последици
Лековите кои предизвикуваат чувствителност на сонце може да доведат до три типа на реакции:
- Фототоксична реакција: Комбинираните ефекти на хемиска супстанција и УВ или видливо зрачење резултираат со сериозни осипи слични на изгореници во рок од неколку минути до неколку часа по изложувањето на сонце.
- Фотоалергиска реакција на лекот: Кај чуствителните лица, сончевата светлина предизвикува структурна промена во супстанцијата. Тоа доведува до производство на антитела. Оваа реакција обично се појавува 24 до 72 часа по изложувањето. Предизвикува осип што чеша, сличен на егзема.
- Промена на кожата: Некои лекови, како што се ретиноидите, може да го разредат горниот слој на кожата. Тоа ја прави поподложна на УВ зрачење.
Превентивни мерки
За да се заштитите од изгореници додека ги земате овие лекови, земете ги предвид следниве мерки:
- Користете крема за сончање со SPF 30 или повисока и заштита со широк спектар (UVA + UVB). Нанесете ја на изложените области секојдневно и повторно нанесувајте ако сте на отворено повеќе од 2 часа. Не заборавајте да нанесете крема за сончање на очните капаци и усните.
- Користете физичка заштита како капи, очила за сонце и облека. Размислете за инвестирање во облека со ткаенина UPF (фактор за заштита од ултравиолетови зраци).
- Барајте сенка, особено помеѓу 10 и 16 часот кога сончевите зраци се најсилни.
- Ако имате медицински состојби кои дополнително го зголемуваат ризикот од чувствителност на сонце, консултирајте се со вашиот лекар за персонализиран совет. Состојбите како лупус, егзема и псоријаза може да го зголемат ризикот.
Ако почувствувате изгореници додека земате лекови, не престанувајте да го земате лекот без консултација со вашиот лекар. Прекинувањето на овие лекови без медицински насоки може да има сериозни здравствени последици.
Наместо тоа, разговарајте со вашиот лекар. Тие можат да предложат алтернативни опции за третман и да понудат корисни совети за одржување на здравјето на кожата.
