Холестеролот e супстанца која може да се акумулира во крвта и да доведе до здравствени проблеми доколку не се контролира правилно.
Иако е суштинска компонента на клеточните мембрани и производството на одредени хормони, премногу холестерол може да го зголеми ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар.
Што е холестерол?
Холестеролот е вид на липид кој се произведува од црниот дроб и се наоѓа во одредени видови храна. Се пренесува преку крвотокот во честички наречени липопротеини, кои можат да бидат или липопротеини со висока густина (HDL) или липопротеини со мала густина (LDL).
HDL често се нарекува „добар“ холестерол бидејќи помага да се отстрани вишокот холестерол од крвотокот и да се достави до црниот дроб за отстранување. LDL, од друга страна, често се нарекува „лош“ холестерол бидејќи може да се акумулира во ѕидовите на артериите и да формира плаки, што може да доведе до срцеви заболувања и мозочен удар.
Вкупниот холестерол е збир на HDL и LDL, како и други видови липопротеини. Високото ниво на вкупен холестерол може да го зголеми ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар, додека високото ниво на HDL всушност може да помогне во заштитата од овие состојби.
Како холестеролот влијае на телото?
Холестеролот е од суштинско значење за правилната функција на клеточните мембрани. Како и за производството на одредени хормони, како што се естрогенот и тестостеронот.
Меѓутоа, кога нивото на холестерол станува превисоко, тоа може да доведе до таложење на наслаги во ѕидовите на артериите. Тоа може да ги стесни артериите и да го намали протокот на крв во срцето и мозокот.
Ова може да го зголеми ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар, кои се водечки причини за смрт во САД.
Фактори на ризик за висок холестерол
Постојат неколку фактори кои можат да го зголемат ризикот од висок холестерол, вклучувајќи:
Исхрана: Јадењето храна која е богата со заситени и транс масти, како што се пржена храна и преработени грицки, може да го зголеми нивото на холестерол.
Вежбање: Физичката активност може да помогне да се подигнат нивото на HDL и да се намали нивото на LDL.
Генетика: Некои луѓе може да имаат генетска предиспозиција за висок холестерол.
Возраст и пол: Нивоата на холестерол имаат тенденција да се зголемуваат со возраста. Мажите имаат поголема веројатност да имаат висок холестерол отколку жените.
Здравствени состојби: Одредени здравствени состојби, како што се дијабетес, хипотироидизам и бубрежна болест, може да го зголемат ризикот од висок холестерол.
Управување со нивото на холестерол
Постојат неколку чекори што може да се преземат за да се контролира нивото на холестерол. Со тоа и да се намали ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар. Тие се:
Јадете здрава исхрана: Исхраната која има малку заситени и транс масти и е богата со овошје, зеленчук, мешунки и протеини може да помогне во намалувањето на нивото на холестерол.
Вежбајте редовно: Физичката активност може да помогне да се подигнат нивото на HDL и да се намали нивото на LDL.
Одржувајте здрава тежина: прекумерната тежина може да го зголеми ризикот од висок холестерол.
Откажете се од пушењето: Пушењето ги оштетува ѕидовите на артериите и го зголемува ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар.
Дали може да се поправи штетата?
Промените во животниот стил и лековите можат да помогнат да се намали нивото на холестерол. Со тоа и да се намали ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар. Но, штетата што веќе е направена на артериите можеби нема да биде целосно реверзибилна.
Сепак, дури и ако штетата не е целосно поправлива, промените во животниот стил може да ја забават прогресијата на болеста. Со тоа може и да се спречи понатамошно оштетување на артериите.
Во некои случаи, може да бидат неопходни медицински процедури. Тие најчесто се ангиопластика или бајпас за да се отворат блокираните артерии и да се врати протокот на крв.
Важно е да се напомене дека најдобриот начин да се спречи штетата предизвикана од високиот холестерол е да се преземат чекори за негово управување. По можност пред акумулацијата на наслагите да стане премногу напредна.
